JAK OBNIŻYĆ CHOLERSTEROL?

Lipidy ulegają wielu przemianom w organizmie ludzkim. Transport trójglicerydów odbywa się z jelit i wątroby do komórek mięśniowych w celu uzyskania energii oraz do komórek tłuszczowych gdzie ulegają one zmagazynowaniu. Cholesterol należy do lipidów z grupy steroidów. Jest to składnik niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Około 2/3 cholesterolu pochodzi z endogennej ( wewnętrzej, samodzielnej) produkcji cholesterolu. Pozostała część, czyli 1/3 pochodzi z syntezy egzogennej, czyli wynikającej ze spożycia pokarmów.

Cholesterol jest potrzebny naszemu organizmowi, ponieważ buduje błony i  jest prekursorem hormonów steroidowych oraz kwasów żółciowych.

Wątroba syntetyzuje dziennie nawet 800-900mg cholesterolu VLDL, który następnie przekształcany jest w IDL, LDL i rozdysponowany do różnych tkanek organizmu. Tkanki wykorzystują go wielorako, między innymi do produkcji kwasów żółciowych i hormonów. Kiedy tkanki otrzymają zbyt dużo cholesterolu zwracają go z powrotem do wątroby.

U podstawy syntezy cholesterolu leży między innymi glukoza, która poddana wielu specyficznym przemianom pozwala na powstanie mewalonianu, a w późniejszym czasie cholesterolu.

Zaburzenia przemian lipidów mogą powodować zwiększone ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Niestety aż 4 miliony ludzi rocznie traci życie z ich powodu.  Najczęściej dochodzi do zgonów kobiet, szczególnie po 65 roku życia, co jest związane z przejściem przez menopauzę oraz mężczyzn przed 65 rokiem życia.

Podstawowymi czynnikami warunkującymi obniżenie ryzyka zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe są czynniki społeczno-ekonomiczne, powtarzalne wybory zdrowotne, interwencje lecznicze i edukacja. Jak widać ważna jest walka z chorobą z poziomu całej populacji jednak osobisty wysiłek jest również konieczny i potrzebny.

Co prawda coraz więcej pacjentów, którzy zgłaszają się do szpitala z zawałem, zostaje odratowanych, jednak należy być świadomym, że niedokrwienie mięśnia sercowego wiąże się z dużym ryzykiem powikłań, które obniżają wydajność pracy serca i możliwości wydolnościowe organizmu.

Aby ocenić ryzyko sercowo-naczyniowe lekarze korzystają ze skali SCORE, która bierze pod uwagę: ciśnienie tętnicze skurczowe, poziom cholesterolu całkowitego we krwi, płeć, wiek oraz palenie tytoniu. W związku z tym wiemy, że starszy wiek, płeć męska, podwyższony cholesterol, podwyższone ciśnienie tętnicze i palenie wpływają na zwiększenie ryzyka wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych.

Czynniki ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych (CVD) dzielą się na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Niemodyfikowalnymi czynnikami są wiek, już występująca miażdżyca, mutacje genetyczne oraz dodatni wywiad chorób w rodzinie w stosunkowo wczesnym okresie życia. Czynnikami, którymi powinniśmy zainteresować się w większym stopniu są te nazywane modyfikowalnymi. Mamy bowiem na nie wpływ i możemy pracować nad zmniejszeniem ich wpływu na zwiększenie ryzyka CVD. Czynnikami modyfikowalnymi są niewłaściwe żywienie, palenie papierosów, niska aktywność fizyczna, podwyższone ciśnienie krwi, zbyt wysokie stężenia cholesterolu LDL i trójglicerydów i obniżone stężenie HDL, a także nadmierna masa ciała. Jak widać, wystarczy abyśmy zadbali o odpowiednią masę ciała i prawidłowe żywienie aby już obniżyć ryzyko CVD. Mamy realny wpływ na ochronę swojego zdrowia.

Podstawowymi zaburzeniami przemian lipidów są hipercholesterolemia, gdy LDL > 115mg/dl i dyslipidemia aterogenna, gdy TG ≥ 150 mg/dl lub HDL < 40mg/dl u mężczyzn i HDL <46mg/dl u kobiet.

Przyczyną dyslipidemi aterogennej, czyli takiej, która powoduje wystąpienie miażdżycy jest pośrednio oporność na insulinę mięśni i wątroby czyli zespół metaboliczny czy cukrzyca typu 2. Warto pamiętać, że miażdżyca może mieć swoje początki już w życiu płodowym. Miażdżyca zwęża światło naczyń krwionośnych, czym może doprowadzić do zawału a także powoduje powstanie tętniaków, które jeżeli pękną mogą doprowadzić do zgonu.

Jak przeczytałaś lub przeczytałeś w pierwszej części artykułu, jest kilka czynników, na które mamy wpływ i możemy dzięki zmianie stylu życia zapobiec wystąpieniu chorób serca, zawału czy pęknięciu tętniaka. 

Oto 10 możliwych do wprowadzenia zmian, dzięki którym możesz zapobiec chorobom sercowo-naczyniowym i wpłynąć na obniżenie stężenia cholesterolu we krwi:

1. Zadbaj o odpowiednie żywienie poprzez ograniczenie podaży cukrów prostych, produktów przetworzonych i takich, które zawierają naprawdę duże ilości cholesterolu: nerki wieprzowe, owoce morza

2. Regularnie się ruszaj, przynajmniej 150 min tygodniowo

3. Dodawaj do posiłków związki antyoksydacyjne – imbir, kurkumę, gorzkie kakao, czosnek, pij zieloną herbatę

4.  Ograniczaj podaż soli – nie musisz zrezygnować z niej całkowicie, ponieważ organizm potrzebuje sodu, szczególnie w ciepłe dni, jednak staraj się nie wybierać produktów mocno solonych: wędlin, kabanosów, konserw mięsnych, ryb solonych

5. Zadbaj o odpowiednie spożycie błonnika, który pozwala na usuwanie cholesterolu wraz z kałem

6. Rzuć palenie

7.  Zadbaj o odpowiednią podaż kwasów omega -3, np. poprzez spożycie ryb

8.  Zrezygnuj ze słodkich i słonych, przetworzonych przekąsek i zastąp je orzechami

9.  Ogranicz do minimum słodzone napoje i zastąp je wodą i herbatą

10. Zadbaj o normalizację masy ciała

 

Aż 8 z 10 podanych wskazówek dotyczy odpowiedniego żywienia i zadbania o potencjał antyoksydacyjny diety. To, czym żywisz swój organizm ma pływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Jeżeli nie potrafisz samodzielnie komponować codziennej diety i chciałabyś lub chciałbyś zadbać o swoje zdrowie możesz skorzystać z porad dietetyka i pozwolić sobie pomóc chociażby poprzez zastosowanie odpowiednio zbilansowanej, przygotowanej przez profesjonalistów diety o obniżonym indeksie glikemicznym lub wegetariańskiej z dodatkiem ryb.

Nie tylko spożycie tłuszczu wpływa na poziom cholesterolu we krwi? Zwiększenie cholesterolu LDL może być spowodowane także przez niedoczynność tarczycy, zespół nerczycowy oraz sterydoterapię.

Aż 2/3 cholesterolu w naszym ciele pochodzi z syntezy endogennej? Tylko 1/3  cholesterolu pochodzi z syntezy egzogennej i na jej wpływ ma spożycie cholesterolu wraz dietą.

Podwyższony poziom homocysteiny  jest czynnikiem ryzyka CVD. Odpowiednia podaż kwasu foliowego pomaga obniżyć poziom homocysteiny.

 

Autorką artykułu jest  

Steinberg D. i inni, „ Beyond Cholesterol”,  The New England Journal od Medicine, 320, 1989

Lemieux I., Lamarche B., Couillard C., „ Total Cholesterol/HADL Cholesterol Ratio as Indices of Ischemic Heart Disease Risk in Man”, Archives of Internal Medicine,  2001