DIETA ŁATWOSTRAWNA - DLA KOGO?

Dieta łatwostrawna jest rodzajem diety leczniczej, czyli sposobem żywienia, którego zadaniem jest dostarczenie wszystkich niezbędnych składników pokarmowych z jednoczesną modyfikacją ilości i jakości tych składników do możliwości organizmu.

Dieta łatwostrawna powinna pozwolić na utrzymanie dobrego stanu odżywienia, uzupełnić ewentualne niedobory i odciążyć te narządy, których funkcja została zaburzona poprzez chorobę. Należy podkreślić, że aby osiągnąć powyższe korzyści dla zdrowia, dieta łatwostrawna zakłada eliminację składników, które mogą działać niekorzystnie. Odpowiednia kompozycja diety powinna być przystosowana do możliwości organizmu, związanych z trawieniem, wchłanianiem i wydalaniem.

Stosowanie opisanej diety powinno, przy odpowiednich założeniach, pozwolić na osiągnięcie celu żywieniowego danej osoby, czyli na zmniejszenie, zwiększenie lub utrzymanie masy ciała. Dieta łatwostrawna stanowi często także czynnik wspomagający leczenie farmakologiczne i może stanowić podstawowy sposób odżywiania u osób, u których nie ustalono jeszcze właściwej diety leczniczej.

Dieta łatwostrawna stosowana jest najczęściej w różnych chorobach przewodu pokarmowego i w stanach gorączkowych. Jej zastosowanie u chorych jest możliwe z uwagi na odpowiednią modyfikację diety standardowej – eliminację pokarmów, potraw i technologii drażniących przewód pokarmowy. Dzięki doborowi odpowiednich technik kulinarnych dochodzi do poprawy strawności składników odżywczych.

Dieta łatwostrawna powinna w pełni pokrywać zapotrzebowanie na mikroskładniki i witaminy, zgodnie z normami. Podaż białka w diecie łatwostrawnej jest na poziomie około 1g na kilogram masy ciała danej osoby, jednakże należy pamiętać, że w razie potrzeby wartość ta może być modyfikowana – na przykład osobie gorączkującej lub w trakcie rekonwalescencji powinno się podawać większą jego ilość. Podaż tłuszczu kształtowana jest w okolicach 30% energetyczności diety, a węglowodany stanowią pozostałą część ogółu makroskładników. Pomimo modyfikacji diety w kierunku większej strawności powinno się zadbać o odpowiednią podaż błonnika pokarmowego w celu utrzymania odpowiedniego rozluźnienia mas kałowych i zapobieganiu zaparciom.

Jedną z istotniejszych modyfikacji diety podstawowej w kierunku łatwostrawnej jest zastosowanie odpowiednich technik kulinarnych i składników pokarmowych.

Przykładami zalecanych produktów żywnościowych są: pieczywo jasne, graham, ryż, drobne kasze, mleko, biały ser, jajko gotowane, omlety, chude części: wołowiny, kurczaka, wieprzowiny, indyka, masło, słodka śmietanka, oleje roślinne, puree ziemniaczane, gotowana marchewka, kalafior, buraki, dynia, jabłka, melony, soki, miód, galaretka owocowa, kleiki, zupy na słabych wywarach, kaszki, kisiele, musy, kluski lane, leniwe pierogi, przetwory owocowe, koper, kminek, pietruszka, wanilia, cynamon, goździki, majeranek, morele, brzoskwinie, sałata zielona.

Przykładami nie zalecanych produktów żywnościowych są: pieczywo razowe, kasza gryczana, croissant, ser pleśniowy, jajko smażone, tłusta baranina, gęś, pasztet, smalec, słonina, frytki smażone, pyzy, chipsy, łój, boczek, serek topiony, grube makarony, kukurydza, cebula, papryka, ocet, gruszki, śliwki, orzechy, chałwa, tłuszcz kakaowy, pieprz, musztarda, grochówka, kapuśniak, zupki chińskie.

Osoby, którym zaleca się zastosowanie diety łatwostrawnej często obciążone są chorobami, brakiem apetytu i obniżonym samopoczuciem. Z tego względu warto szczególnie zadbać o smakowitość ich diety i sposobem kompozycji, wyborem odpowiednich składników zachęcić ich do przyjmowania pokarmów. Dieta łatwostrawna nie może być monotonna, a temperatura dań powinna być neutralna – ani za zimna ani za gorąca. Warto zadbać o regularność przyjmowania pokarmów poprzez podział całodziennego żywienia na 4-5 porcji spożywanych o stałych porach.

Autorką artykułu jest 

Ciborowska H., Rudnicka A., „ Dietetyka Żywienie Zdrowego i Chorego Człowieka”, PZWL, Warszawa, 2014, str. 236 – 252

Jarosz M., „Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu”, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2017