Jakie polska kuchnia ma zalety dla zdrowia?

 

Kuchnia polska rozwijała się na przestrzeni wieków wraz z kulturą i tradycją państwa Polskiego. Z uwagi na burzliwą historię, wpływ na sposób odżywiania Polaków miały nie tylko czynniki atmosferyczne i sposób hodowli, ale także liczne wojny, międzynarodowe małżeństwa ludzi władzy oraz zmieniający się udział innych narodowości w ogólnej populacji kraju. Największy wpływ na kształtowanie się kuchni polskiej, poza rodzimymi tradycjami miały kuchnie: tatarskie, rusińskie, żydowskie, niemieckie, francuskie oraz włoskie.

Kuchnia polska ma niezliczoną ilość zwolenników, a jej tradycyjne potrawy przypadły do gustu ludziom z różnych zakątków świata. Jak każda kuchnia, również polska, ma także wielu przeciwników, którzy zarzucają jej między innymi korzystanie z produktów przemiału zbóż, produktów ciężkostrawnych i charakterystycznych w smaku - fermentowanych.

Już od początków istnienia państwa polskiego, kucharki i kucharze wykorzystywali produkty zbożowe jako podstawę swojej diety. Oczywiście z czasem, w miarę rozwoju i bogacenia się zaczęto dodawać do potraw przeróżne warzywa oraz produkty odzwierzęce. Zboża i  produkty ich przetwórstwa były stosunkowo tanie i łatwo dostępne, szczególnie dla niższych klas społecznych. Czy w związku z tym, że opisywany produkt kojarzył się kilkaset lat temu z biednym rolnikiem, warto odrzucać jego dodatek w codziennej diecie w XXI wieku? Z pewnością tak nie jest. Zboża umieszczone są na piramidzie zdrowego żywienia tuż nad warzywami i owocami. Powinny więc stanowić ważny element codziennej diety. Pierwszym wyborem mogą być oczywiście pełnoziarniste chleby – na przykład tradycyjny dla kuchni polskiej chleb żytni lub pszenny.  Produktami zbożowymi są także popularne na całym świecie pierogi i kluski, które wypełnić można wieloma rodzajami farszu tworząc z nich dopasowaną do swoich kubków smakowych kompozycje. Zboża jednak to nie tylko mąka. To także wszelkiego rodzaju kasze. Zaleca się regularny dodatek kasz do posiłków z uwagi na ich cenne składniki odżywcze – witaminy z grupy B, witamina E, potas, wapń, cynk, żelazo czy kwas foliowy. Warto również mieć na uwadze, że kasze stanowią kolejne źródło białka w diecie. Szczególnie poleca się wybór kasz gruboziarnistych, które są źródłem węglowodanów złożonych, białka i błonnika, które pozwalają na powolny wzrost glikemii we krwi po ich spożyciu. Błonnik stanowi między innymi  pożywienie dla mikroflory bakteryjnej jelit, dzięki czemu ma bezpośredni wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Z uwagi na to, że odpowiednie spożycie błonnika zwiększa odczuwanie sytości, grube kasze poleca się stosować także podczas redukcji masy ciała, gdzie pożądanym jest ograniczenie głodu. Najwięcej błonnika zawierają kasze: jęczmienna oraz gryczana.

Prawdopodobnie wynika to szerokiego wykorzystania warzyw kapustnych, strączków i kiszonek. W przypadku osób, które powinny oszczędzić zmieniony chorobowo układ pokarmowy, rzeczywiście można odradzić  udział opisanych składników w posiłku. Dla zdrowej części populacji, dodatek kapusty, soczewicy czy fasoli wiąże się z szeregiem korzystnych implikacji zdrowotnych. Kapusta na przykład, jest bogatym źródłem witaminy C, kwasu foliowego oraz związków przeciwnowotworowych. Dodatkowo wskazuje się na jej właściwości przeciwnowotworowe. Soczewica z kolei jest bogata w potas, kwas foliowy oraz może stanowić główne źródło białka w posiłku. Soczewica jest rodzajem strączków, które są tolerowane przez większość odbiorców w związku z czym, jeżeli dopiero zaczynasz wprowadzać rośliny strączkowe do swojej diety zacznij właśnie od soczewicy czerwonej i stopniowo  wdrażaj również między innymi ciecierzycę, groch i fasolę.

Na temat kiszonek i ich korzystnego wpływu na organizm człowieka książki można by pisać. Stanowią one główną zaletę kuchni polskiej. Charakterystyczny smak kiszonej kapusty i ogórków nie dla każdego będzie przyjemny dla zmysłów. Kwaśny posmak kefiru może kojarzyć się z zepsuciem. Dlaczego warto próbować i szukać smakującej nam żywności fermentowanej? Fermentacja pozwala na przekształcenie żywności ciężkostrawnej do żywności wspomagającej zdrowie. Proces fermentacji niszczy wiele szkodliwych mikroorganizmów oraz zapewnia wzrost pożytecznych bakterii. Żywność fermentowana może więc być probiotyczną i prebiotyczną, co wpływa na wzmocnienie układu odpornościowego, zmniejszenie objawów nietolerancji, a także ryzyka wystąpienia niektórych nowotworów.

KLIKNIJ TUTAJ!

Ogromną zaletą kuchni polskiej jest wykorzystanie sezonowości warzyw i owoców poprzez dodatek do dań surówek, komponowanie zup warzywnych oraz przygotowywanie wypieków z owocami. Tak zwana surówka do obiadu jest wspaniałym sposobem na przemycenie porcji warzyw nawet u osób, które nie przepadają za warzywami. Podobnie zamiłowanie kuchni polskiej do zup pozwala na spożycie dużej ilości warzyw naraz. Wystarczy do popularnego rosołu dorzucić marchewkę, brukselkę, kalafior, por i korzeń pietruszki by zwiększyć podaż warzyw nawet o kilkaset gramów dziennie.

Kiszenie pierwotnie było sposobem konserwowania żywności? W obecnych czasach kiszenie pozwala na zapewnienie różnorodności posiłków i ma wielu zwolenników, którzy stosują je w celach produkcji żywności prozdrowotnej.

Słowo bigosować oznaczało kiedyś „posiekać na drobne kawałki”? Obecnie bigos kojarzy się głównie z potrawą z kapusty z dodatkiem grzybów i śliwek.

Autorką artykułu jest

Bibliografia:

Hasan M.N., Sultan M.Z., Mar-E-Um M., „Significance of Fermented Food in Nutrition and Food Science, Bangladesh Journals Online, 2007

Kusznierewicz B. i wsp., „Właściwości przeciwnowotworowe kapusty białej”, żywność. Nauka. Technologia. Jakość., 2017, Str. 22

Woicka-Bekas E., „Traditional Polish cuisine. Dishes from groats”, Polish Food, 2006