TOPINAMBUR - CZYM SIĘ CHARAKTERYZUJE?

Topinambur wykorzystuje się w kuchni, ale nie tylko. Jest on także częścią farmaceutyków, produktów chemicznych i przemysłowych. Jako żywność, stanowi źródło węglowodanów i inuliny. Do przygotowania dań wykorzystuje się najczęściej bulwy topinamburu, które mogą przybierać formy okrągłych lub guzowatych gron, przypominających korzeń imbiru. Kolor bulw topinamburu może różnić się i obejmować wiele odcieni brązu, bieli, czerwieni i fioletu.

Tradycyjna uprawa topinamburu ma na celu doprowadzenie do zbioru bulw późnej jesieni, kiedy składniki odżywcze rośliny – głównie węglowodany – migrują do dolnej części rośliny czyli do podziemnych bulw. Smak topinamburu podobny jest do smaku kasztanów jadalnych. Bulwa topinamburu zawiera około 75-80% wody, 2-3% białka i 15-16% węglowodanów. Bulwy topinamburu przypominają bulwy ziemniaków jednakże znacznie różnią się składem – część węglowodanowa w topinamburze stanowi w 80% inulina, a w ziemniaku – skrobia. Topinambur charakteryzuje się także większą zawartością żelaza, błonnika, witaminy B2, B1, fosforu, miedzi oraz sodu. Białka topinamburu zawierają aminokwasy egzogenne: tryptofan i treoninę. Kolejnym cennym składnikiem topinamburu jest wspomniana wcześniej inulina – nie trawiony przez ludzki układ enzymatyczny wielocukier.

Inulina określa mieszankę polimerów fruktozy i stanowi materiał zapasowy wielu roślin. Inulina nie jest trawiona w górnym odcinku przewodu pokarmowego dlatego wskazuje się na jej niską wartość kaloryczną. Inulina stymuluje wzrost bifidobakterii w jelitach. Jej spożycie nie zwiększa poziomów glukozy we krwi i  w efekcie nie powoduje wzrostu insuliny. Inulina możliwa jest do zakupienia w formie neutralnego w smaku, czystego proszku. W takiej formie może wzbogacać posiłki w błonnik bez zmiany ich smaku oraz poprawiać ich strukturę, poprzez właściwości żelujące i zagęszczające, co ma swoje zastosowanie szczególnie w przypadku żywności odtłuszczonej. Dodatek inuliny powoduje uczucie kremowości i może być zastosowany w pokarmie dla osób pragnących zredukować masę ciała. Inulina może zastępować tłuszcz w posiłku dzięki właściwościom strukturotwórczym przez co może obniżać wartość kaloryczną dania. Jej spożywanie daje uczucie sytości przez co obniża nadmierne łaknienie.

Warto więc zainteresować się produktami z dodatkiem topinamburu lub samodzielnie nauczyć się stosować  jego dodatek w kuchni. Niezaprzeczalnie inulina zawarta w topinamburze ma wiele interesujących i korzystnych dla zdrowia właściwości, a samo wykorzystanie bulw rośliny może urozmaicić dietę dostarczając chociażby sporej ilości potasu, którego odpowiednia podaż pozwala na właściwe funkcjonowanie układu nerwowego i mięśni.

W Chinach uprawia się topinambur na ziemiach po wydobyciu węgla, skażonych olejami i solami? Wykorzystanie rośliny w taki sposób przynosi wiele korzyści ekologicznych, ekonomicznych i społecznych.

Topinambur wykorzystywano w czasie II Wojny Światowej w celach przemysłowych? Roślina stanowiła surowiec do produkcji paliwa.

Autorką artykułu jest 

Bibliografia:

Ma X.Y. i wsp., „Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus), a medical salt-resistand plant has high adaptability and multiple-use values”, Journal od Medical Plants Research, 2011

Ninnes K., „Inulin and Oligofructose: What Are They?”, The Journal of Nutrition, 1999

Munim A i wsp., „An analysis of the Composition, Health Benefits, and Future Market Potential of Jerusalem Artichoke in Canada”, Canadian Center of Science and Education, 2017